Da là cơ quan lớn nhất, chiếm 16% trọng lượng cơ thể.
Khoảng 30 bệnh nhân ĐTĐ túp 1 và khoảng 70% bệnh nhân ÐTÐ típ 2 có những biểu hiện ngoài da trong quá trình diễn tiến mạn tính của bệnh.
Các biểu hiện ngoài da ở người bệnh đái tháo đường:
1. Bàn chân ÐTÐ: Là tình trạng bàn chân có những vết loét do hậu quả của ĐTĐ kết hợp với bệnh lý thần kinh ngoại biện (60-70%), sự thiếu máu do viêm mạch máu ngoại vi (15-20%) hay do cả 2 nguyên nhân trên. Những vị trí chịu sức ép ở bàn chân sẽ bị viêm loét, có thể gây biến chứng nhiễm trùng và hoại thư, 15-25% bệnh nhân ĐTĐ có thể bị bàn chân ĐTĐ, trong đó có 70% trường hợp phải đoạn chi.
2. Bệnh da do ÐTÐ: Sang thương da do ĐTĐ có màu hơi đỏ nâu, hình tròn, đường kính khoảng 0.5 – 1.5cm, là tình trạng dày các mạch máu ngoại biên, có sự tẩm nhuận tế bào lympho quanh thành mạch, lắng đọng sắc tố hemosiderin rải rác kèm xuất huyết. Đây là bệnh lý mạch máu nhỏ, là dấu hiệu ngoài da phổ biến nhất của ĐTĐ và thường có ở trên 50% bệnh nhân ĐTĐ, nam nhiều gấp 2 lần nữ. Vị trí sang thương thường xuất hiện: cẳng chân, đôi khi có ở đùi, cánh tay.
3. Chứng gai đen: Biểu hiện bởi hiện tượng da mịn như nhung, dày và tăng sắc tố, thường xuất hiện ở bề mặt các nếp gấp như: cổ, nách, bẹn, rốn, quầng núm vú, dưới vú, cùi chỏ. Nguyên nhân sinh bệnh là do tình trạng tăng insulin trong máu có thể kích hoạt insulin growth factor (IGF-1) thụ thể trên các tế bào sừng dẫn đến việc phát triển lớp thượng bì. Chứng gai đen thường kết hợp nhiều nhất với ĐTĐ kháng insulin và một số bệnh nội tiết khác như suy tuyến giáp, suy thượng thận. Rất hiếm khi có dạng ác tính.
4. Phát ban u hạt vàng: Sang thương cơ bản là những sẩn màu vàng hơi đỏ, kích thước từ 1- 4 mm ở mặt duỗi của chi, mông. Các tổn thương thường xảy ra theo đợt và có thể hợp lại thành một mảng lớn. Các nhà nghiên cứu cho rằng phát ban u vàng có thể là dấu chỉ điểm đầu tiên của bệnh ĐTĐ chưa điều trị, có tăng tricgyceride máu nặng.
5. Bóng nước ÐTÐ: Là những bóng nước căng, đường kính khoảng 0,5-3cm, không có quầng viêm chung quanh, thường xuất hiện ở ngón tay, bàn tay, cẳng tay, ngón chân, bàn chân, cẳng chân, hiếm khi có ở thân mình. Sang thương dạng này hiếm gặp, phát triển cấp tính và thường có cảm giác đau, xuất hiện ở những bệnh nhân bị ĐTĐ nghiêm trọng, bệnh thần kinh tiểu đường, bệnh võng mạc tiểu đường. Những bóng nước xuất hiện tự nhiên ở các đầu chi có thể là dấu hiệu đầu tiên của bệnh ĐTĐ.
6. Da dày: Da dày hơn so với những người không ĐTĐ cùng tuổi, độ dày của da tăng theo tuổi, dày ở các chi đặc biệt là bàn tay (30% bệnh nhân ĐTĐ).
Ngoài ra còn gặp: phì đại mô mỡ, dị ứng – loạn dưỡng mỡ mơi tiêm insulin, nhiễm trùng sa, hoại tử ngón…
BSCKI Hồ Thị Như Ý